MATERIAREN PROPIETATEAK
LH 5.MAILAKO INGURUNEA
miércoles, 13 de marzo de 2024
viernes, 8 de marzo de 2024
OSASUNTSU HAZI, LUZARO BIZI
OSASUNTSU HAZI, LUZARO BIZI!
Gai honetan osasunaren inguruko gauzak ikasi ditugu. Ikasitakoarekin mindmup bat egin dugu eta hemen linka jarriko dut.
domingo, 3 de marzo de 2024
GORPUTZA DA BIZITZA!
GIZA APARATUAK ETA SISTEMAK
Gai honetan giza gorputzaren egitura aztertu dugu. Lau taldetan banatu gara eta ikerketa an bat egin dugu.
Ikerketa lan horretan gizakiek duten sistemak eta aparatuen inguruko informazioa bilatu behar izan dugu.
Hemen esteka bat jarriko dut eta sistema eta aparatu horiei buruzko informazioa egongo da.
domingo, 18 de febrero de 2024
IZAKI BIZIDUNAK BAINO GEHIAGO!
IZAKI BIZIDUNAK BAINO GEHIAGO!
lunes, 20 de noviembre de 2023
LURRA, BIZITZAREN OPARI!
NOLA SORTU ZEN UNIBERTSOA?
- Teoria desberdinak.
TEORIA GEOZENTRIKOA Lurra Unibertsoaren erdigunea. Unibertsoko elementu guztiak (planeta, ilargia, izarrak, ...) biraka zebiltzan bere inguruan. Ptolomeok planteatu zuen.
- EGUZKIA GURE IZARRA
Eguzkia gas bero bero duen bola birakari bat da, izar guztiak bezala, hidrogenoz eta helioz osaturik.
- EGUZKI SISTEMA
- Barneko planetak, txikiak, trinkoak, harrizkoak eta metalezkoak: Merkurio, Artizarra, Lurra eta Marte.
- Kanpoko planetak, handiak, arinak eta gasezkoak: Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno.
- PLANETAK
MERKURIO
Merkurio Eguzki - sistemako planetarik txikiena da 2.439,7 kilometroko erradioarekin, eta Eguzkitik hurbilen dagoena. Eguzki-sistema osoko orbitarik laburrena du. Merkurioren gainazalak Ilargiaren gainazalaren antza handia du, krater askorekin. Krater horiek tamaina oso ezberdinekoak dira.
ARTIZARRA
Artizarra eguzki- sistemako bigarren planeta da. Ez du satelite naturalik.Hizkuntza askotan Venus izenarekin ezagutzen da, Antzinako Erromako edertasun eta maitasunaren jainkosaren omenez. Ilargiaren ostean, distirarik handiena duen gaueko zeruko bigarren objektua da. Lurraren "planeta-ahizpa", dela esaten dute, antzeko tamaina, eta masa duelako eta Eguzkiarekiko gertutasuna eta konposizioa antzekoa duelako.
LURRA
Lurra Eguzki - sistemako hirugarren planeta da, dentsoena eta bizia duen bakarra.
Lurra orain dela 4.500 milioi urte baino gehiago sortu zen.
Lurraren satelite natural bakarra Ilargia da.
Lurrak Eguzkiaren inguruan bira bat ematen du eta horretarako 365 egun behar izaten ditu. Mugimendu horri translazioa deitzen zaio. Horri esker, urtaroak bereizten dira.
Bere ardatzaren inguruan ere biratzen da, errotazioa deitzen da eta 24 ordu behar izaten ditu. Horri esker, eguna eta gaua bereizten dira.
M MARTITZ
JUPITER
Jupiter Eguzki - Sistemako bosgarren planeta da, sistemako handiena eta sistema horretan dauden gasezko la erraldoietariko bat. Gasezko planeta da, batez ere hidrogenoz eta helioz osatuta dago, Saturno bezala. Erromatarrek Jupiter jainkoaren izena eman zioten.Jupiterren inguruan eraztun oso fin bat dago, guretzat ikustezina dena. 79 satelite ezagun ditu. Galileok ezagunak diren horietako lehenengo lauak aurkitu zituen: lo, Europa, Ganimede eta Calisto.
SATURNO
Saturno Eguzki Sistemako seigarren planeta da, baita bigarren handiena ere, Jupiterren ondoren. Gasezko lau erraldoietako bat da, eta bere erradioa Lurrarenna baino bederatzi aldiz handiagoa da. Saturno izena nekazari erromatar jakoinarengatik du. Planetaren ezaugarri ospetsuena eraztuna da. Gutxienez 62 satelite ditu bere orbitan.
URANO
NEPTUNO
Neptuno Eguzki - sistemako zortzigarren planeta da. Eguzkitik urrunen dagoen planeta da, eta diametro handiena duten planetetatik laugarrena. Ezin da begi hutsez ikusi.Jupiter eta Saturno bezala, bere atmosfera, batez ere, hidrogenoz eta helioz osatuta dago. Beste planetek baino izotz gehiago du, horregatik esaten zaie Neptunori eta Uranori "izotzezko erraldoiak" direla.
- ILARGIA, GURE SATELITEA
Ilargia Lurraren satelitea da. Ilargiak ez du berezko argirik baina Eguzkitik jasotzen duen argiak islatzen duenez disdiratsua ikusten dugu. Bertan ez dago bizitzarik urik eta atmosferarik ez dagoelako.
ILARGIA ETA ITSAMAREAK
- eliptikoak,
- kiribilak,
- barradunak eta
- irregularrak.
- QUASARRAK zulo beltz handiek dituzten galaxien erdiko guneak dira, pisu handikoak eta oso argitsuak.
- ZULO BELTZAK ez dira ikusten eta inguruko guztia irentsi egiten dute, baita argia ere.